Đồng thuận của ADA năm 2022 và khuyến cáo của ESC năm 2023 gần đây sẽ giúp các bác sĩ giảm thiểu nguy cơ bệnh tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 như thế nào?
Người ta đã nhận thấy rằng những người mắc bệnh đái tháo đường típ 2 có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như bệnh mạch vành, bệnh động mạch ngoại biên và đột quỵ cao hơn.
Điều mà các bác sĩ ít biết đến là suy tim cũng là một biến chứng thường gặp của bệnh đái tháo đường, với tỷ lệ mắc bệnh lên tới 22% ở những người mắc bệnh đái tháo đường. Suy tim không được đánh giá đúng mức và điều đó khiến việc sàng lọc, chẩn đoán và phòng ngừa bệnh trở nặng không được tối ưu hóa. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tỷ lệ mắc bệnh suy tim tăng gấp đôi ở những người mắc bệnh đái tháo đường so với những người không mắc bệnh.
Do đó, các khuyến cáo đồng thuận gần đây của ADA và ESC cung cấp hướng dẫn cần thiết về việc quản lý bệnh tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường. Các khuyến cáo này bao gồm đánh giá và giảmnguy cơ tim mạch, và lần đầu tiên khuyến cáo về xét nghiệm suy tim cho những người mắc bệnh đái tháo đường đã được đưa vào các khuyến cáo này, chú trọng hơn đến biến chứng này.
Một trong những khuyến cáo đó là kết hợp các trị số chất chỉ điểm sinh học, chẳng hạn như peptid lợi niệu và troponin tim độ nhạy cao, để xác định những người có nguy cơ nhằm sớm áp dụng các biện pháp phòng ngừa trước khi có triệu chứng suy tim.
Tôi tin rằng việc áp dụng rộng rãi những hướng dẫn này có thể góp phần giảm thiểu nguy cơ tim mạch và cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2.
Các khuyến cáo trong hướng dẫn ESC năm 2023 về việc sử dụng chất chỉ điểm sinh học để sàng lọc bệnh nhân đái tháo đường típ 2 nghi ngờ mắc suy tim có thể được áp dụng vào thực hành lâm sàng tại khu vực APAC như thế nào?
Việc biên dịch các khuyến cáo trong hướng dẫn năm 2023 của Hiệp hội Tim mạch Châu Âu về việc sử dụng chất chỉ điểm sinh học để sàng lọc bệnh nhân đái tháo đường típ 2 nghi ngờ suy tim có thể là một thách thức, nhưng chúng ta có thể áp dụng phương pháp tiếp cận 3 hướng.
Thứ nhất, cần nhắc nhở các bác sĩ rằng suy tim là một biến chứng tim mạch lớn trong quần thể dễ bị tổn thương này. Nói cách khác, chúng ta cần nâng cao nhận thức về biến chứng này. Suy tim có thể là biểu hiện đầu tiên của bệnh tim mạch ở nhiều người mắc bệnh đái tháo đường. Vì vậy, việc sàng lọc và phát hiện sớm những người có nguy cơ là điều cần thiết.
Thứ hai, khuyến cáo về việc sử dụng chất chỉ điểm sinh học để sàng lọc bệnh nhân đái tháo đường típ 2 phải được thông báo cho các bác sĩ nội tiết, bác sĩ chuyên khoa đái tháo đường và bác sĩ chăm sóc ban đầu vì họ chăm sóc hầu hết những người mắc bệnh đái tháo đường không triệu chứng. Điều này rất quan trọng vì hướng dẫn cung cấp chỉ dẫn rõ ràng, dựa trên bằng chứng cho bác sĩ về các phương pháp tiếp cận tốt nhất để sàng lọc và chẩn đoán suy tim, bao gồm cả giai đoạn không có triệu chứng. Thứ ba, hệ thống y tế nên cung cấp xét nghiệm chất chỉ điểm sinh học như NT-proBNP dễ dàng cho các bác sĩ lâm sàng để tạo điều kiện sàng lọc chủ động cho những người mắc bệnh đái tháo đường. Các chất chỉ điểm sinh học này có thể giúp xác định bệnh nhân suy tim ở giai đoạn sớm hơn trong quá trình diễn biến của bệnh để có thể điều chỉnh lối sống hoặc bắt đầu dùng thuốc sớm hơn.
Theo kinh nghiệm lâm sàng của quý vị, hồ sơ bệnh nhân đái tháo đường típ 2 nào phù hợp nhất để sàng lọc bằng xét nghiệm NT-proBNP? Nên sàng lọc bao lâu một lần?
Theo kinh nghiệm của tôi, tất cả các bệnh nhân đái tháo đường típ 2 nên được sàng lọc bằng xét nghiệm NT-proBNP trong lần khám đầu tiên hoặc tư vấn. Chúng ta không nên phỏng đoán xem ai nên được sàng lọc mà thay vào đó hãy bổ sung xét nghiệm này vào xét nghiệm máu thường quy cho tất cả bệnh nhân.
Nếu nồng độ tăng cao, cần đánh giá thêm bằng chụp X-quang ngực và siêu âm tim. Nếu nồng độ bình thường, tôi khuyên quý vị nên lặp lại xét nghiệm hàng năm theo hướng dẫn của ADA. Điều này rất quan trọng vì nguy cơ tim mạch luôn biến đổi và việc theo dõi NT-proBNP định kỳ sẽ mang lại lợi ích.
Thực hành hiện nay của các bác sĩ nội tiết trong việc đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 như thế nào?
Trước khi hướng dẫn của ADA được ban hành, các bác sĩ nội tiết dựa vào các yếu tố nguy cơ thông thường như tuổi, tiền sử gia đình, chỉ số khối cơ thể, huyết áp, hemoglobin glycat hóa, lipid và albumin niệu để đánh giá nguy cơ tim mạch. Hạn chế hoặc nhược điểm là các yếu tố nguy cơ này không đặc hiệu cho tim và không có khả năng dự báo suy tim cao.
Ngoài các yếu tố nguy cơ, thang điểm đánh giá nguy cơ tim mạch đã được phát triển để đánh giá nguy cơ tim mạch cho bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2. Tuy nhiên, mặc dù thang điểm đánh giá nguy cơ này có thể giúp phân tầng nguy cơ tim mạch, những việc áp dụng vào thực hành lâm sàng nói chung vẫn chưa hiệu quả ở nhiều khu vực và lợi ích lâm sàng vẫn chưa được chứng minh. Vì vậy, các bác sĩ nội tiết cần có một công cụ tốt hơn để đánh giá nguy cơ tim mạch cho bệnh nhân đái tháo đường.
Bác sĩ chăm sóc ban đầu có thể đóng vai trò quan trọng như thế nào trong việc sàng lọc bệnh nhân đái tháo đường típ 2 để phân tầng nguy cơ tim mạch sớm?
Bác sĩ chăm sóc ban đầu điều trị cho hầu hết những người mắc bệnh đái tháo đường típ 2 ở nhiều quốc gia. Do đó, họ là tuyến phòng thủ đầu tiên và có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phân tầng nguy cơ tim mạch sớm bằng cách kết hợp xét nghiệm chất chỉ điểm sinh học sinh học, chẳng hạn như NT-proBNP, vào lộ trình chăm sóc.
Nói cách khác, bác sĩ chăm sóc ban đầu nên bổ sung xét nghiệm NT-proBNP vào xét nghiệm máu thường quy cho những bệnh nhân này hàng năm. Để tránh bỏ lỡ xét nghiệm, tôi thực sự khuyến khích các bác sĩ kết hợp xét nghiệm chất chỉ điểm sinh học như một phần của chương trình sàng lọc hàng năm để phát hiện biến chứng đái tháo đường mà tất cả bệnh nhân đái tháo đường đều phải thực hiện.
Sau đó, cần áp dụng các biện pháp theo dõi thích hợp nếu nồng độ tăng cao.
Quý vị sẽ khuyến khích đồng nghiệp của mình ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương (APAC) cải thiện phân tầng nguy cơ suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 như thế nào theo hướng dẫn của ESC năm 2023?
Trước tiên, điều cần thiết là phải nâng cao nhận thức của các bác sĩ ở khu vực APAC về mối liên hệ chặt chẽ giữa bệnh đái tháo đường và suy tim. Các bệnh nhân châu Á được phát hiện mắc bệnh suy tim sớm hơn khoảng mười năm so với bệnh nhân phương Tây. Vì vậy, việc phát hiện sớm, phòng ngừa và điều trị là rất quan trọng.
Cộng đồng rộng lớn ở khu vực APAC cũng cần nhận ra rằng các xét nghiệm đơn giản, xét nghiệm đo NT-proBNP, có thể cải thiện đáng kể việc phân tầng nguy cơ tim mạch và suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2. Các bác sĩ cũng nên nâng cao hiểu biết của mình về xét nghiệm chất chỉ điểm sinh học này và đảm bảo xét nghiệm này có sẵn trong hệ thống y tế của mình.
Cuối cùng, các khuyến cáo của ADA và ESC nên được đưa vào hướng dẫn địa phương của từng quốc gia trong khu vực APAC để đẩy nhanh việc đưa các hướng dẫn vào thực hành lâm sàng.
Tôi hy vọng những chiến lược này có thể giúp phát hiện sớm bệnh tim mạch và suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2, cho phép can thiệp kịp thời để ngăn ngừa tiến triển suy tim ở khu vực này.
