Dr Sanjay Kalra
Endocrinologist, Bharti Hospital, Karnal, India
 

Thông tin giá trị sàng lọc bệnh tim mạch cho bệnh nhân đái tháo đường típ 2

KEY TAKEAWAYS

  • Understanding the hierarchy of needs of patients with diabetes helps clinicians tailor treatment plans more effectively.
  • Using concepts from local culture and beliefs, as well as simple numbers, aids in effective communication and ensures patient understanding of their health status and treatment options.
  • NT-proBNP serves as a valuable tool in preventive diabetology, enabling prediction and prevention of cardiovascular events.

Bảng điểm:

Tôi là bác sĩ nội tiết, chuyên chẩn đoán và điều trị các bệnh và tình trạng liên quan đến hoóc-môn. Và, bạn biết đấy, có những hoóc-môn giúp bạn trong việc học, như là Dopamine, serotonin… và một số loại khác. Trong một giờ qua, trong số những hoóc-môn này ít nhất thì dopamine của tôi cũng được giải phóng do tôi học những điều mới về đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch. Tuy nhiên, cũng có những hoóc-môn khác. Không phải tất cả các loại hoóc-môn đều là hoóc-môn hạnh phúc, giống như dopamine và serotonin. Có vài loại hoóc-môn có thể thích nghi không tốt lắm. Một trong số đó là NT-proBNP, cũng là nội dung nói chuyện của chúng ta hôm nay.

Trong thực hành lâm sàng của tôi, tôi làm việc trong một bệnh viện tư ở Ấn Độ. Bạn biết đó, khi đọc hướng dẫn của Mỹ, bạn có xu hướng cho rằng, hướng dẫn của Hoa Kỳ, bạn có xu hướng cho rằng tất cả những người mắc bệnh đái tháo đường đều cư xử phù hợp. Họ đều là những bệnh nhân mạn tính. Họ đến bệnh viện sau khi được chẩn đoán bị đái tháo đường, họ luôn sử dụng cùng một hệ thống chăm sóc sức khỏe, như ở Ireland, hoặc có thể là cùng một nhà cung cấp dịch vụ y tế. Và họ có lối sống lành mạnh trong suốt phần đời còn lại. Tất nhiên là bệnh đái tháo đường sẽ tiến triển khi họ ngày càng trưởng thành, lớn tuổi hơn, họ cần thêm thuốc, cũng như điều trị nhiều hơn, thăm khám nhiều hơn. Nhưng ở nơi tôi làm việc, một số bệnh nhân mạn tính, trong khi một số khác lại cấp tính. Vì vậy chúng tôi có tỷ lệ phần trăm tương đối cao hơn những bệnh nhân có triệu chứng. Triệu chứng có thể là tăng đường huyết. Cũng có thể là biến chứng, như xơ vữa động mạch, bệnh tim mạch hoặc suy tim. Và theo đó, quản lý bệnh của chúng tôi cũng thay đổi.

Có một thứ được gọi là tháp nhu cầu Maslow. Thuật ngữ này xuất phát từ Maslow, một nhà tâm lý học hành vi. Theo ông thì ngay từ thuở ban đầu, mọi người đều cần thức ăn, quần áo, chỗ ở, những nhu cầu sinh tồn cơ bản. Một khi đã có những thứ đó, người ta sẽ hướng đến việc tìm kiếm tình yêu và tình cảm, cảm giác gắn kết. Và sau đó, là tìm kiếm nhu cầu được tôn trọng. Ví dụ: nếu không cố gắng, bạn sẽ không có bằng cấp hay cơ hội trở thành nghiên cứu sinh, bạn không thể mơ trở thành chủ tịch ADA. Chủ tịch ADA là thứ xuất hiện trong tâm trí bạn chỉ sau khi bạn đã đi qua những nhu cầu cơ bản của tháp này.

Chuyện tương tự cũng xảy ra ở bệnh đái tháo đường. Một số bệnh nhân của chúng tôi tìm đến chúng tôi với những nhu cầu rất cơ bản. Họ chỉ cần kiểm soát triệu chứng. Như tôi đã nói, tỷ lệ phần trăm khá lớn bệnh nhân của chúng tôi ở Ấn Độ cũng giống vậy. Một khi đã giải quyết được các triệu chứng, họ sẽ muốn kiểm soát quá trình chuyển hóa glucose. Họ sẽ nói, “Bác sĩ ơi, HbA1c của tôi đang là 7,1, sao bác không hạ nó xuống 6,4?” Nếu bạn đã làm vậy rồi, thì người ta sẽ nói “Bác giúp tôi phòng ngừa bệnh tim được không? Bác giúp tôi tránh bị bệnh thận được không?” Khi bạn tiến xa hơn trong tháp nhu cầu Maslow về nhu cầu bệnh đái tháo đường, bạn sẽ càng ngày càng phụ thuộc vào các thăm khám để có thể dự đoán tương lai và bạn có thể đón đầu tương lai. Đó là những gì chúng tôi đang cố gắng làm với NT-proBNP.

Ở những quốc gia như Ấn Độ, chúng tôi gặp nhiều thách thức. Một trong những thách thức đó là nói cùng một ngôn ngữ với bệnh nhân của chúng tôi. Chúng tôi có hơn 800 ngôn ngữ. Cứ mỗi 50 km là có một ngôn ngữ khác, một loại thực phẩm khác, và tôi phục vụ một nhóm bệnh nhân nói bảy hoặc tám phương ngữ khác nhau, ba hoặc bốn ngôn ngữ khác nhau. Điều tương tự cũng xảy ra với Bác sĩ Ameya Joshi, đến từ Mumbai, tham gia với chúng tôi hôm nay. Vì vậy, để truyền đạt cùng một vấn đề bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau với họ có thể là thử thách, và sẽ giúp ích rất nhiều nếu chúng tôi chỉ cần một con số duy nhất để truyền đạt. Và đó là điều mà NT-proBNP làm được. Bạn có thể dùng các con số và cũng có thể dùng các khái niệm từ triết lý Ấn Độ để giúp truyền đạt.

Bệnh nhân sẽ hỏi bạn, “Tại sao tôi cần làm thêm xét nghiệm? Vốn dĩ bác sĩ đã làm rất nhiều xét nghiệm cho tôi rồi.” Ở Ấn Độ, và có lẽ cả ở những quốc gia khác, nhiều người thích dự đoán tương lai của họ. Họ tìm đến chiêm tinh để dự đoán tương lai. Mặc dù chúng tôi cũng có những bài hát bảo là trong đại dịch COVID, tất cả những nhà chiêm tinh đều nghỉ làm. Không ai dám tiên đoán tương lai trong giai đoạn COVID đang hoành hành. Chúng tôi nói với bệnh nhân là chúng tôi cũng có một thứ gọi là chiêm tinh y học, chiêm tinh chất chỉ điểm sinh học. Cho dù bạn thuộc cung Ma Kết hay Xử Nữ hay Bạch Dương, người ta có thể hoặc không thể dự đoán được tính cách của bạn. Tôi không có bình luận gì về điều đó. Nhưng một số chất chỉ điểm sinh học như NT-proBNP, các hoóc-môn như NT-proBNP, có thể dự đoán tương lai sức khỏe của bạn. Chúng có thể cho bạn biết những nguy cơ các biến cố bệnh tim mạch trong tương lai. Khi truyền đạt điều này tới bệnh nhân, bệnh nhân thực sự cảm thấy rất hài lòng. Bạn có thể hỗ trợ bệnh nhân bằng cách nói với họ là tất cả những gì cần nhớ chỉ là một con số. Bạn không cần phải giải thích phức tạp về chức năng của tim và hoóc-môn là gì.

Tiếp theo. Một khái niệm khác chúng tôi sử dụng đến từ triết lý của chúng tôi, karma (nghiệp). Karma giờ đây đã trở thành một từ tiếng Anh. Nó xuất hiện trong tất cả các từ điển tiếng Anh. Trong các ngôn ngữ Ấn Độ như tiếng Phạn và Hindi, karma có thể ở thì quá khứ, thì hiện tại và thì tương lai. Karma là những gì chúng ta đã làm hôm qua. Giả sử tôi không quan tâm đến lượng glucose, ảnh hưởng tới tôi hôm nay. Nó ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe của tôi ngay hôm nay. Nó giống như di sản đường huyết hoặc trí nhớ chuyển hóa. Vì thế chúng tôi dùng từ karma chuyển hoá. Bạn cũng có thể dùng từ karma tim mạch. Chuyện gì đã qua thì cho qua. Nhưng nói với bệnh nhân là nếu NT-proBNP hôm nay là 125 hoặc 250 hoặc 600, đó là karma của họ hôm nay. Nhưng chúng ta có thể hành động. Nếu chúng ta biết mình đang ở đâu hôm nay. Chúng ta có thể ngăn chặn karma xấu cho ngày mai. Vì vậy đây là phương thức tiếp cận rất chủ động từ triết lý của chúng tôi. Chúng tôi dùng khái niệm này để nói về hành lý BNP. Hành lý, trọng lượng bạn đang mang NT-proBNP… Có thể nhẹ hơn. Bạn có thể loại bỏ karma xấu ngày hôm nay, và đạt được karma tốt hơn vào ngày mai.

Tuy nhiên, có những người sống ở trong vùng xám. Vì vậy, theo kinh nghiệm của tôi, tôi thường dùng con số 100 hơn bởi vì nó dễ nhớ hơn, dễ nhắc bệnh nhân hơn là số 125. Ngoài ra, NT-proBNP vẫn rất đơn giản, một phương pháp rất đúng đắn giúp chúng tôi nói về nguy cơ cho bệnh nhân. Chúng tôi nói với họ nếu NT-proBNP trên 125, chúng ta nên tích cực dùng thuốc hơn. Tôi có thể tự làm được. Tôi có thể sử dụng thuốc ức chế SGLT2, các loại thuốc khác. Tôi có thể áp dụng liệu pháp y khoa dựa trên hướng dẫn. Tôi có thể muốn tham khảo ý kiến bác sĩ tim mạch. Nếu nằm trong khoảng 100 và 125, chúng ta nên làm xét nghiệm lại sớm, có thể là trong vòng sáu tháng, tùy theo triệu chứng. Vui lòng qua trang chiếu tiếp theo. Và nếu nó dưới 100, thì bạn có thể yên tâm. Bạn đang có karma tốt. Bạn đang trong vùng an toàn.

Những người quan trọng nhất trong bệnh viện để truyền tải thông điệp này là kỹ thuật viên lấy máu và những người giáo dục về bệnh đái tháo đường. Họ sử dụng những khái niệm về chiêm tinh y học, về karma y tế, karma chuyển hóa, và họ có thể truyền đạt những khái niệm, những con số này, theo một cách nhẹ nhàng chứ không đe dọa, theo một cách tích cực… salus có nghĩa là sức khỏe trong tiếng Latinh… theo một cách tích cực bệnh nhân. Và nhân viên y tế cũng không thể thiếu. Không có họ, tôi sẽ không thể làm việc. Tôi sẽ không thể xử lý tất cả gánh nặng mà tôi phải gánh vác.

Chúng tôi sử dụng nhiều khái niệm trong phòng xét nghiệm. Sau đây là ví dụ của một số hình ảnh mà chúng tôi sử dụng, chúng tôi có một vài biểu đồ trong bệnh viện. Chúng ta nói về đau tim. Nó không phải là đau khổ về mặt cảm xúc, nó là nội tiết tố hoặc đau tim liên quan đến tim mạch mà bạn có thể bị nếu bạn bị suy tim. Với một vài chỉ số, giá trị càng lớn thì càng tốt, nhưng với những chỉ số khác thì giá trị càng nhỏ mới càng tốt nếu các chỉ số nhỏ hơn, như NT-proBNP, và chúng ta cũng sẽ nói về tốc độ. Có sự khác biệt giữa tốc độ và vận tốc. Tốc độ quá cao có thể gây nguy hiểm cho tính mạng khi bạn lái xe. NT-proBNP có nghĩa là tim bạn đang làm việc vất vả hơn bình thường. Vì vậy nó có thể bị mệt. Hãy để mọi thứ trở lại bình thường. Vui lòng qua trang chiếu tiếp theo.

Chúng tôi có mời Bác sĩ Ameya đến đây. Gần đây, một trong những tóm tắt nghiên cứu của ông đã được chấp nhận tại EASD. Ông đã sàng lọc 318 bệnh nhân, không có triệu chứng. Và phát hiện 120 người trong số họ có NT-proBNP tăng cao, đó là 37,5%. Chúng tôi cũng làm như thế và kết quả là chỉ số NT-proBNP giúp chúng tôi thông báo cho bệnh nhân và trong việc tạo ra một tình huống mà chúng tôi đưa ra các quyết định chung. Tại Khoa khám bệnh của tôi, khoảng 15% bệnh nhân không có triệu chứng có NT-proBNP cao, và chúng tôi giới thiệu tất cả những bệnh nhân có nguy cơ cao đến trung tâm tim mạch lân cận và ở đó, 50% bệnh nhân không có triệu chứng có NT-proBNP cao.

Sự thật là chúng tôi có thể dùng chỉ số này để giúp chúng tôi nói với bệnh nhân rằng họ nên tiếp tục theo khám với chúng tôi hoặc nên tìm đến bác sĩ tim mạch. Và nó không chỉ là việc ra quyết định sáng suốt, ra quyết định chung giữa các bệnh nhân, người chăm sóc của họ và bản thân tôi, chúng tôi cũng tham gia nhóm tim mạch về vấn đề này. Thuế GTGT là từ mà tất cả mọi người đều quen thuộc. Tôi nhớ có lần tôi đến Ireland và ở đó người ta áp thuế GTGT rất cao trên mọi thứ mà tôi mua. Thuế giá trị gia tăng. Nhưng NT-proBNP thì khác. Đây là một liệu pháp giá trị gia tăng. Vì thực tế nó tăng thêm rất nhiều giá trị để điều trị bệnh đái tháo đường típ 2. Nó giúp chúng ta phòng ngừa bệnh đái tháo đường tốt hơn. Chúng ta có thể ngăn ngừa bệnh tật, chúng ta có thể tránh bị tàn tật, và chúng ta thực sự có thể giảm chi phí.

Vì vậy, đó là những gì tôi thích về hoóc-môn này. Trong nội tiết học, người ta nói rằng dopamine, serotonin là hoóc-môn hạnh phúc. NT-proBNP không phải là một hoóc-môn hạnh phúc. Nhưng điều đó thực sự không đúng. Nếu bạn sử dụng NT-proBNP đúng cách, nó sẽ giúp cho bệnh nhân của bạn hạnh phúc hơn bởi vì bạn sẽ có thể giúp họ tránh được rắc rối. Xin cám ơn.

Cập nhật từ các chuyên gia hàng đầu

Khi từng phút đều quý giá: Đi sâu vào quá trình tìm kiếm phương pháp phân loại nhanh chóng cho bệnh nhân đau ngực tại khoa Cấp cứu của Bệnh viện IJN Malaysia

Những thiếu sót và thách thức hiện nay trong việc quản lý bệnh nhân đau ngực tại Khoa Cấp cứu của IJN là gì? Những động lực chính nào thúc...

16 September 2024
Dr Farina Mohd Salleh

Bước tiến vượt bậc trong việc giảm 70-80% tỷ lệ tái nhập viện do suy tim – Bằng cách nào và ở đâu?

Tình hình quản lý suy tim hiện nay ở Thái Lan như thế nào? Theo quý vị, đâu là những nhu cầu lớn nhất chưa được đáp ứng trong lĩnh...

8 August 2024
Dr Aekarach Ariyachaipanich